Het platteland van Le Pays d’art et d’histoire heeft heel wat verrassingen in petto. Moerassen, beboste hoogvlakten en valleien volgen er elkaar op om de bezoekers steeds weer een ander landschapstafereel te bieden. Van de middeleeuwen tot de Tweede Wereldoorlog werden hier vaak belangrijke bladzijden uit de geschiedenis geschreven. Deze rurale grondgebieden zijn rijk aan een gevarieerd patrimonium en zijn stille getuigen van dit nu eens luisterrijke, dan weer tragische verleden.

Uiteenlopende landschappen

Gemeente in de Audomarois, stadje in de Artois of dorp in het vroegere Morinie, ... hoe ze ook genoemd worden, onze dorpen hebben de meest uiteenlopende gezichten. Er is een grote diversiteit aan landschappen en je zou gerust kunnen spreken van een “mozaïek van kleine streken”. Hier bestaan waterrijke tuinbouwgemeenten en door de wind gestreelde dorpen van “les Hauts-Monts” naast elkaar. Het is een aaneenschakeling van gemeenten langs de grillige waterlopen van de Leie, de Aa of de Hem, en nog meer gemeenten met vooral bosrijke of met heide bedekte hoogvlakten. Diezelfde diversiteit vinden we ook terug in het bebouwde landschap: enerzijds de grote dorpen, waar de woonvorm geconcentreerd is en uitstraalt naar de kale gronden, anderzijds de boerderijen en woningen, die verspreid staan over heel de door de moerasmens ingenomen ruimte.

Meer dan duizend jaar geschiedenis

Op sommige plekken dateren de sporen van de menselijke aanwezigheid nog van de Gallo-Romeinse tijd en van zelfs nog eerder. Toch krijgen de dorpen pas in de middeleeuwen een vaste structuur, waarvan ons huidige landschap wellicht nog een verre erfgenaam is. Het verleden van deze dorpen wordt gekenmerkt door grote conflicten: van de Honderdjarige Oorlog tot de oorlogen van Lodewijk XIV. Elke oorlogsperiode brengt in die tijd plunderingen met zich mee en het platteland van de Audomarois en Thérouannais hebben zwaar te lijden onder vernielingen. Vanaf de jaren 1730 kent de regio weer een zekere welvaart en de Franse Revolutie heeft een verregaande invloed op het plattelandsleven. Beetje bij beetje treedt het platteland de moderne tijd binnen. Door de bevolkingsgroei krijgt ook het openbare onderwijs een almaar grotere plaats aangemeten en het duurt niet lang of gemeentehuizen en scholen vervangen de kerken en kastelen in het openbare plattelandsleven. Ook het landschap verandert en in de 19e en 20e eeuw verdwijnen geleidelijk aan de traditionele materialen. Ze maken plaats voor rode baksteen – symbool van de industriële maatschappij van het departement Nord, waar de landschappen deel van uitmaken.

Het erfgoed van de landelijke gebieden van Le Pays d’art et d’histoire is de vrucht van deze landschapsmozaïek en van een bewogen geschiedenis. De natuurlijke omgeving geldt dan ook als het belangrijkste landelijke erfgoed. Van de toegangen tot Le Haut Pays via het moeras van de Audomarois tot de bosrijke hoogvlakten van Eperlecque en Tournehem, ... telkens weer laat de bezoeker zich verrassen door contrastrijke landschappen, waar het spel van bogen en tegenbogen plotseling plaats maakt voor een uitgestrekte vlakte zonder reliëf, doorspekt met tal van kanalen. Tegelijkertijd overschaduwen weiden, bossen en heide de grote graanakkers. Deze dorpen behouden hun rijke en gevarieerde erfgoed. De vele constructies van witte steen zijn de exacte weerspiegeling van de krijtachtige ondergrond die te vinden is in de omgeving van Thérouanne of Tournehem. Omdat dit materiaal in het moerasgedeelte zeldzaam is, gebruiken de mensen liever klei, in de vorm van pleisterspecie en gele baksteen en later, vanaf het industrietijdperk, ook rode baksteen. De rijkdom is ook terug te vinden in de verschillende types van gebouwen. Het platteland van de Audomarois heeft niet alleen enkele kerken die zijn uitgeroepen tot historisch monument, er staan ook heel wat kastelen en herenhuizen uit de 18e en 19e eeuw.

Erfgoedlandschappen

Molens, brouwerijen en drogerijen zijn de stille getuigen van het bestaan van de vroegere plattelandsindustrie. Uiteraard vormen de landbouwgebouwen een belangrijk aandeel van het plattelandserfgoed. Er zijn nog enkele bedrijven uit het ancien régime, die in die tijd in het bezit waren van de abdijen. Ze staan er naast kleine boerderijen met bescheiden bijgebouwen en indrukwekkende pachthuizen met vierkante binnenplaats – eigendom van grote landheren uit de 19e en 20e eeuw. Maar niet alleen dit vredige landbouwerfgoed kenmerkt de Audomarois, er zijn ook nog getuigen van een somberdere periode: de Tweede Wereldoorlog liet hier imposante militaire overblijfselen van de nazionderdrukking na.

Logo Ville de saint Omer
Logo Caso
Logo Pas de Calais Département
Logo région Nord Pas de Calais
Logo Interreg
Logo Europe
Logo Région Saint-Omer